Nezih Onur Kuru
ÖZ
Žižek eleştirel teoride öne çıkan çağdaş isimlerden biri olarak Soğuk Savaş dönemi sonrası küreselleşme, kapitalizm ve çokkültürlülük ile ilgili çalışmalarında Hegelci diyalektik, psikoanaliz ve ideoloji eleştirisine odaklanmaktadır. Özetle Žižek çokkültürlülüğün küresel kapitalizmin hegemonik mantığını sürdürmesini sağlayan bir söylem niteliği taşıdığını iddia etmektedir. Bu doğrultuda, Žižek’in eleştirel teorisi uluslararası ilişkiler alanında küresel hegemonya ve bu hegemonyanın materyal ve ideolojik temellerini ele alan eleştirel Marksist teoriyle ilişkilendirilebilir. Daha spesifik olarak, Žižek’in eleştirel Marksist teoriyi Lacancı psikanalitik kavramlarıyla birlikte psikanalizle birleştirdiği ve sosyo-politik analizlerinde Althusser’in ideoloji analizinden yararlandığı iddia edilebilir. Bu makalenin esas amacı Žižek’in eleştirilerini Uluslararası İlişkiler teorisine bir katkı olarak detaylı bir şekilde ele almaktır. Makalede, Žižek’in eleştirel perspektiften Soğuk Savaş sonrası küresel kapitalizmin ve çokkültürlülüğün yükselişi ve etnik çatışmalar gibi gelişmeleri eleştirel perspektiften nasıl yorumladığı tartışılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Žižek, uluslararası ilişkiler teorisi, eleştirel teori, çokkültürlülük, küresel kapitalizm.